Su, dünyadaki önemli doğal kaynaklardan biridir ve dünyadaki su kaynaklarının su döngüsü ile sürekli yer ve hal değiştirmesine (buz, kar, yağmur, su buharı) rağmen birlikte sabit kaldığı söylenebilir. Artan nüfusa bağlı olarak su tüketiminin sürekli artması, gelecek nesiller için su kullanımını kısıtlayacaktır.
Bu çerçevede ortaya konumuş olan ISO 14046 Su Ayak İzi Standardı, ürün ve ya hizmet üretiminde kullanılan suyun azaltılmasını amaçlar. Standartta ele alınan su ayak izi değerlendirmesi, bir ürünün hammadde ediniminden nihai bertarafına kadar yaşam döngüsünün tüm aşamalarında su tüketimini dikkate almaktadır. Standardın uygulanmasındaki temel amaç gelecek nesil için su tasarrufu sağlanmaktadır.
Bu anlamda ISO 14046 Su Ayak İzi Standardının uygulaması sadece bir dokümantasyon faaliyeti değil, aynı zamanda çevreye ve gelecek nesillere duyarlı bir kültüre sahip organizasyonlar için bir yaşam tarzıdır.
Neden Su Ayak İzi?
İklim değişikliği ve su çok yakından ilişkilidir. Bilim insanlarına göre iklim değişikliğinin en önemli etkileri su döngüsünün bozulması ve su kalitesinin değişmesidir. Dünyadaki su kaynaklarının su döngüsü ile birlikte sabit kaldığı söylenebilir, ancak iklim değişikliği nedeniyle su kaynaklarının dünyada bulunduğu yer,zaman ve hal (buz, kar, yamur, su buharı) değiştiği için birçok yerde miktar ve kalite açılarından su kaynaklarının yönetimi güçleşecektir.
Günlük yaşamın ve planların hidrolojik sistemlere göre düzenlendiği dikkate alınarak, iklim değişikliğinin içme suyu kaynakları, sanitasyon, gıda ve enerji üretimi üzerindeki etkilerinin anlaşılması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, iklim değişikliği, su, gıda ve enerji sistemlerinin güvenliğini tehdit etme potansiyeline sahiptir.
Dünyamızın sıcaklığı artmaya devam etmesi sebebiyle, su kaynakları üzerinde oldukça olumsuz etkiler beklenmektedir. Gelecek birkaç on yıldan sonraki değişikliğin boyutu küresel olarak sera gazı emisyonlarının miktarına ve dünyamızın hassasiyetine bağlıdır. İklim değişikliğinin su kaynaklarının kalitesine etkisi fiziko-kimyasal parametreler, mikro kirleticiler ve biyolojik parametrelerle izlenebilir.
Fiziko-kimyasal temel parametreler sıcaklık, pH, çözünmüş oksijen, çözünmüş organik madde ve besin maddeleri olarak sınıflandırılmaktadır. Mikro kirleticiler; metaller, pestisitler, farmakolojik ürünler gibi inorganik veya organik parametrelerdir. Biyolojik parametreler ise temelde patojen mikroorganizmalar, siyanobakteriler ve balıklar, yeşil algler, diyatomlar gibi su kalitesi göstergeleridir.
Bu parametrelerin su kaynaklarının kalitesine etkisi su kütlesi tipine (nehir, baraj, gölet v.b.) ve su kütlesi özelliklerine (suda kalma süreleri, büyüklük, şekil, derinlik v.b) göre değişmektedir. Değişen sıcaklık, ani şiddetli hava olayları (taşkın, kuraklık, hortum vb.), güneş radyasyonun artması gibi iklim değişikliğinin unsurları su kaynakları içerisinde fiziko-kimyasal değişikliklere neden olmaktadır.
Örneğin sudaki oksijen yoğunluğu her 3°C‘lik sıcaklık artışında %10 azalır. İklim değişikliğinin yüzey suyu kaynaklarının kalitesine ve içme suyu arzına etkisi değerlendirilmiş ve içme suyu arzının hem taşkın hem kuraklık risklerinden dolayı sekteye uğrayabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca suyun miktar olarak azalmasına bağlı olarak içerisindeki çözünmüş madde yoğunluğunun artacağı ve bu nedenle de içme su kaynağının belirlenen içme suyu kalite standartlarını sağlayamayacağı öngörülmüştür.
Ülkemizde kişi başına düşen kullanılabilir su potansiyeli 1960 yılında 4000 m3 idi. 2000 yılında 1600 m3’e düşen su potansiyelimizin, 2030 yılında nüfus artışı hesaba katılarak 1120 m3’e kadar azalacağı öngörülmektedir. Bu gösterge, Türkiye’nin gelecekte su fakiri bir ülke durumuna geleceğinin habercisidir.
Su Ayak İzi Nedir?
Üretim ve hizmetler için kullanılan ve atılan suyun, ürün bazında su ayak izi adı ile ifade edilmesidir. Su ayak izi, üretim ve hizmettin bütün aşamaları dahil kullanılan tatlı su miktarının (kirletilen su miktarı ve geri kazanılan su miktarı da dahil), hesaplanması olarak tanımlanabilir.
ISO 14046 Su Ayak İzi Standardı
ISO 14046 Su Ayak İzi Standardı, doğrudan ve dolaylı olarak kullanılan ve kirletilen tatlı su miktarı ile geri kazanılan su miktarının hesaplanması için kullanılan bir standarttır. Söz konusu stnadart ile ürün ve hizmetlerin su ayak izi değerlendirmeleri için kurallar ve gereksinimleri içerir.
ISO 14046 Su Ayak İzi Standardının Yararları
- Su kullanımına karşı kişisel ve kurumsal sorumluluğunuzu ortaya koyar.
- Su kullanımı konusunda hassas olarak gelecekte var olacak şirketler içerisinde yer almanızı sağlayacaktır.
- Bilinçli tüketiciler ve müşterileriniz için ürünün veya hizmetin ön plana geçmesine katkı sağlayacaktır.
- Üretim ve hizmetlerinizde orta veya uzun vadede su tasarrufu sağlayacaktır.
- Kurumsal kimliğinizde su ayak izi konusunda bilinç seviyesini arttıracaktır.
- Zaten ileride yapmak zorunda olacağınız az su kullanan veya suyu yeniden kullanan teknolojileri şimdiden araştırmaya başlamanızı sağlayacaktır.